वेगळ्या वाटा, नवी क्षितिजे

छायाचित्रणकार प्रत्येक दृश्यामध्ये वेगवेगळ्या प्रकारे व्यक्त होतात. काही दृश्यं तानेसारखी असतात, काही एखाद्या शांत गाण्यासारखी, काही सुंदर चित्रांसारखी तर काही रखरखीत वास्तव दाखवणारी असतात. कित्येकदा स्टुडिओच्या आत वास्तववादी परिणाम साधावा लागतो. दिवसा रात्रीची वेळ तर रात्री दिवस निर्माण केला जातो. अशावेळी वैयक्तिक अनुभव, पाहिलेली ठिकाणं, प्रवासांमधले अनुभव, व्यक्ती आणि विशेष प्रसंगांचं निरीक्षण हे फार उपयोगी पडतं.

'जे

एकट्याने समुद्रप्रदक्षिणा करणारे आज १७६ लोक असले तरी समुद्रप्रदक्षिणेचा प्रयत्न करून अयशस्वी होणार्‍यांची संख्या कितीतरी जास्त आहे. एव्हरेस्टावर जाणार्‍यांची, चढाई पूर्ण न करणार्‍यांची, वाटेत मरण पावणार्‍यांची संख्या सर्वांना माहीत असते. पण समुद्रप्रदक्षिणा करण्याचा अयशस्वी प्रयत्न करणार्‍यांची संख्या कोणालाच माहीत नाही. कोणीतरी कुठल्यातरी बंदरावरून प्रदक्षिणेला सुरुवात करतो आणि दोन महिन्यांनंतर त्याचा जगाशी संपर्क तुटतो. संपतं सगळं. खूप कठीण आहे हे. त्यामुळे यश मिळेलच असं नाही, हे मला ठाऊक होतं.

तालबद्ध जिम्नॅस्टिक्समध्ये आंतरराष्ट्रीय पातळीवर भारत आता-आता दिसू लागलाय. मी २००६मध्ये मेलबर्नला राष्ट्रकुल क्रीडास्पर्धांसाठी गेले होते, तेव्हा तिथल्या लोकांना खूप आश्चर्य वाटलं होतं. भारतातून कसा काय पंच आला? हा खेळ तिथेही आहे? हे असे प्रश्न त्यांना पडले होते. तालबद्ध जिम्नॅस्टिक्समध्ये भारताचं भविष्य खूप उज्ज्वल आहे, असं माझं मत आहे. मुळात भारतीय स्त्रिया या खूप लवचिक असतात. शरीरानं आणि स्वभावानंसुद्धा! आपल्याकडे असलेली संगीत आणि शास्त्रीय नृत्याची समृद्ध परंपरा, त्यातील वैविध्य यांचं परदेशीयांना अतिशय कुतूहल आहे.

मराठी भाषेत उत्कृष्ट, दर्जेदार व अत्याधुनिक वेबसाईट्स तयार करायच्या हेतूने मी 'मराठी वेबसाईट्स डॉट कॉम' ही कंपनी सुरू केली, याला आता दोन वर्षे पूर्ण होत आली आहेत. या दोन वर्षांत माझ्यापासून सुरू होऊन आता २० जणांची टीम झाली आहे आणि एका छोट्या वेबसाईटने सुरुवात करून आजवर ४५ मराठी वेबसाईट्स आम्ही तयार केल्या आहेत.

'एकाच संस्थेत आजीवन नोकरी' अशी संस्कृती असलेल्या जपानमध्ये 'नोकरी शोधा मोहीम' अतिशय महत्त्वाची आहे. म्हणजे एकदा ठरलं की ठरलं! त्यामुळं तिची तयारीही तितकीच अवघड. विविध कंपन्यांची आवेदनं अर्थातच जपानीमधून भरून पाठवायची. प्रत्येक कंपनीच्या तीन-चार मुलाखती. सगळं नीट झालं तर मग पैसे, रुजू होण्याची तारीख वगैरे .
"खूप भीती वाटते आहे.. नीट होईल सगळं बहुतेक.. पण भीती तर वाटते आहे..", ती म्हणाली होती.

"ये

अजून एक उल्लेखनीय काम - ज्याने मला खूप अनुभवी बनवले - ते म्हणजे सेझ (SEZ - Special Economic Zones) प्रकल्पासाठी Social Impact Assessment करणे. SIA करत असताना आपल्या एखाद्या छोट्याशा नजरचुकीमुळे प्रकल्पग्रस्तांवर मोठा अन्याय होण्याची शक्यता असते, हे भान सतत ठेवावे लागते. सेझ किंवा इतर कोणत्याही औद्योगिक प्रकल्पांमुळे किंवा मोठ्या विकासप्रकल्पांमुळे तेथील पर्यावरणावर व त्याच बरोबर विस्थापित होणार्‍या व्यक्तींवर , कुटुंबांवर, गावांवर वेगवेगळे सामाजिक, आर्थिक परिणाम होत असतात.

"येय्य.. मला स्कॉलरशीप मिळाली!!" फोन आला.
मी रितसर अभिनंदन केलं.

हि

तगुज दिवाळी अंकाच्या 'वेगळ्या वाटा, नवी क्षितिजे' या संकल्पनेअंतर्गत मी दाखवत आहे मेंदीच्या कलाकुसरीचा एक आगळावेगळा वापर!

आपल्या भारतीय परंपरेमध्ये 'मेंदी' ही प्रामुख्याने त्वचेवर, केसांवर आणि नखांवर वापरली जाते. पण मोरोक्को, तुर्कस्तान व आखाती देशांमध्ये मेंदी ही निर्जीव कलाकृतींवर कलाकुसर करण्यासाठीही वापरली जाते.

सुगंधनिर्माणकला व गंधविक्रीचे तंत्र हे दोन्ही अतिशय मोठ्या व विद्वान लोकांनी घडविलेले विषय आहेत. हे दोन मोठे प्राचीन प्रासाद आहेत असे कल्पिल्यास आपण आज फक्त दार किलकिले करून पाहणार आहोत. मी आहे तुमची राजू गाईड!

आ