म

मधु मागशि माझ्या सख्या परी
मधुघटचि रिकामे पडति घरी ॥ ध्रु ॥

आजवरी कमळाच्या द्रोणी, मधु पाजिला तुला भरोनी
सेवा ही पूर्वीची स्मरोनी, करी रोष न सखया, दया करी ॥ १ ॥

नैवेद्याची एकच वाटी, अता दुधाची माझ्या गाठी
देवपुजेस्तव ही कोरांटी, बाळगी अंगणी कशी तरी ॥ २ ॥

तरुण तरुणिंची सलज्ज कुजबुज, वृक्षझर्‍यांचे गुढ मधुर गुज
संसाराचे मर्म हवे तुज, मधु पिळण्या परि बळ न करी ॥ ३ ॥

ढळला रे ढळला दिन सखया, संध्याछाया भिवविती हृदया
अता मधुचे नाव कासया, लागले नेत्र रे पैलतीरी ॥ ४ ॥

माझ्या मातीचे गायन
तुझ्या आकाश श्रुतीनी
जरा कानोसा देऊन
कधी ऐकशील का रे

माझी धुळीतील चित्रे
तुझ्या प्रकाश नेत्रांनी
जरा पापणी खोलून
कधी पाहशील का रे

माझ्या जहाजाचे पंख
मध्यरात्रीत माखले
तुझ्या किनार्‍यास दिवा
कधी लावशील का रे

माझा रांगडा अंधार
मेघामेघात साचला
तुझ्या उषेच्या कानी
कधी टिपशील का रे

मी चंचल होऊनी आले
धरतीच्या लाटांपरी उधळित
जीवन स्वैर निघाले ||

फुलवुनी गात्री इंद्रधनुष्ये
क्षितिज विंधुनी धुंद कटाक्षे
विरघळलेले नवथर उन्मद
चंद्रकिरण मी प्याले ||

श्रावणाचिया अधरी लपूनी
रिमझिमणार्‍या धारांमधुनी
पानावरचे पुसुन आसु
उर्वशीस मी हसले ||

नजराणे घेऊन ऋतुंचे
हृदयातील गंधीत हेतुंचे
आकाशाची प्रिया कधी मी
होऊन लाजत सजले ||

जन्ममृत्यूचे लंघुनि कुंपण
स्थलकालाच्या अतीत उमलून
प्रवासिनी मी चिरकालाची
अनाघ्रात मी उरले ||

मुक्या हुंदक्यांचे गाणे कुणाला कळावे?
छळावे स्वतःला निखारे क्षणांचेच व्हावे
जडे जीव ज्याचा, त्याच्याच का रे
नशीबी असे घाव यावे?

इथे खिन्न तारा देई इशारा
अता साऊलीचा उरे ना निवारा
मला मीच आता शोधित जावे

कळू लागला अर्थ ह्या जीवनाचा
आभास होता वेड्या सुखाचा
मनपाखराने कुठे रे उडावे?

उरी जागलेली ज्योती विझेना
नियती कुणाची कुणाला टळेना
कळीचे इथे का निर्माल्य व्हावे?

माझिया माहेरा जा, पाखरां, माझिया माहेरा जा ॥ ध्रु ॥

देतें तुझ्या सोबतीला, आतुरले माझे मन.
वाट दाखवाया नीट माझी वेडी आठवण
मायेची माउली, सांजेची साउली, माझा गं भाईराजा ॥ १ ॥

माझ्या रे भावाची, उंच हवेली, वहिनी माझी नवी-नवेली
भोळ्या रे सांबाची, भोळी गिरिजा ॥ २ ॥

अंगणांत पारिजात, तिथे घ्या हो, घ्या विसावा
दरवळे बाई गंध. चोहिकडे गांवोगांवा ॥ ३ ॥

हळूच उतरा खाली, फुलं नाजुक मोलाची
माझ्या मायमाऊलीच्या, काळजाच्या कीं तोलाची ॥ ४ ॥

तूझी ग साळुंकी, आहे बाई सुखी
सांगा पाखरानो, एवढा निरोप माझा ॥ ५ ॥

मानसीचा चित्रकार तो, तुझे निरंतर चित्र काढतो ॥ ध्रु ॥

भेट पहिली अपुली घडतां, निळी मोहिनी नयनीं हसतां
उडे पापणी किंचित ढळतां, गोड कपोली, रंग उषेचे भरतो ॥ १ ॥

मम स्पर्शाने तुझी मुग्धता, होत बोलकी तुला न कळतां
माझ्याविण ही तुझी चारुता, मावळतीचे सुर्यफूल ते करतो ॥ २ ॥

तुझ्यापरी तव प्रीतीसरिता, संगम देखुन मागे फिरतां
हंसरी संध्या रजनी होता, नक्षत्रांचा, निळा चांदवा धरतो ॥ ३ ॥

मी लता, तू कल्पतरू
संसार अपुला सुखी करू

सोन्याचा हा असे उंबरा
भाग्यवती मी तुझी इंदिरा
आले नाथा तुझ्या मंदिरा
अमृतघट ते इथे भरू

सुवासिनीचे कुंकू ल्याले
भाग्यवती मी आज जाहले
शतजन्माचे सार्थक झाले
वेल प्रीतीची लागे बहरू

स्वप्न उद्याचे आज पाहते
बाळ लोचनी या दुडदुडते
वात्सल्याचे येते भरते
या आनंदा कशी आवरू ?

चरण पूजिते पतिदेवाचे
मरणहि येवो सौभाग्याचे
हेच मागणे भाग्यवतीचे
कधी न आपण जगी अंतरू

मायेच्या हळव्या स्पर्शाने खुलते
नात्यांच्या बंधात धुंद मोहरते
मन उधाण वार्‍याचे गूज पावसाचे
का होते बेभान कसे गहिवरते ||धृ||

आकाशी स्वप्नांच्या हरपून भान शिरते
हुरहुरत्या सांजेला कधी एकटेच झुलते
सावरते बावरते झडते अडखळते का पडते
कधी आशेच्या हिंदोळ्यावर मन हे वेडे झुलते
मन तरंग होऊन पाण्यावरती फिरते
अन् क्षणात फिरुनी आभाळाला भिडते
मन उधाण वार्‍याचे... ||१||

रुणझुणते गुणगुणते कधी गुंतते हरवते
कधी गहिर्‍या डोळ्यांच्या डोहात पार बुडते
तळमळते सारखे बापडे नकळत का भरकटते
कधी मोहाच्या चार क्षणांना मन हे वेडे भुलते
जाणते जरी हे पुन्हा पुन्हा का चुकते
भाबडे तरी भासांच्या मागून पळते
मन उधाण वार्‍याचे... ||२||

मराठी असे आमुची मायबोली, जरी आज ही राजभाषा नसे.
नसो आज ऐश्वर्य या माउलीला, यशाची पुढे दिव्य आशा असे.
जरी पंचखंडातही मान्यता घे स्वसत्ताबळे श्रीमंती इंग्रजी,
मराठी भिकारीण झाली तरीही, कुशीचा तिच्या, तीस केवी त्यजी ?

जरी मान्यता आज हिंदीस देई उदेले नवे राष्ट्र हे हिंदवी,
मनाचे मराठे मराठीस ध्याती हिची जाणुनी योग्यता, थोरवी,
असूं दूर पेशावरी, उत्तरी वा असू दक्षिणी दूर तंजावरी,
मराठी असे आमुची मायबोली, अहो ज्ञानदेवीच देखा खरी.

मराठी असे आमुची मायबोली, जरी भिन्नधर्मानुयायी असू,
पुरी बाणली बंधुता अंतरंगी, हिच्या एका ताटात आम्ही बसू.
हिचे पुत्र आम्ही हिचे पांग फेडू वसे आमुच्या मात्र हृनमंदिरी,
जगन्मान्यता हीस अर्पू, प्रतापे हिला बैसवू वैभवाच्या शिरी.

हिच्या लक्तरांची असे लाज आम्हा, नका फ़क्त पाहू हिच्या लक्तरा,
प्रभावी हिचे रुप चापल्य, देखा पडावी फिकी ज्यापूढे अप्सरा,
न घालू जरी वांडमयातील उंची हिरे मोतियांचे हिला दागिने,
"मराठी असे आमुची मायबोली", वृथा ही बढाई सुकार्यविणे.

मराठी असे आमुची मायबोली, अहो पारतंत्र्यांत ही खंगली,
हिची थोर संपत्ति गेली उपेक्षेमुळे खोल कालार्णवाच्या तळी.
जरी सिंधु मंथूनि काढूनि रत्नें नियोजूं तयांना हिच्या मंडणी,
नको रीण, देवोत देतील तेव्हा, जगांतील भाषा हिला खंडणी.

मल्मली तारुण्य माझे, तू पहाटे पांघरावे
मोकळ्या केसात माझ्या, तू जिवाला गुंतवावे ॥ ध्रु ॥

लागुनी थंडी गुलाबी, शिरशिरी यावी अशी, की
राजसा माझ्यात तू अन मी तूझ्यामाजी भिनावे ॥ १ ॥

गर्द राईतून यावा, भारलेला गार वारा
तू मुक्या ओठात माझ्या, दंशताजे ऊन प्यावे ॥ २ ॥

चांद्ण्याचा श्वास जाईच्या फुलांमाजी विरावा
आपुल्या डोळ्यात साया तारकांनी विरघळावे ॥ ३ ॥

तापल्या माझ्या तनूची, तार झंकारुन जावी
रेशमी संगीत स्पर्शाचे पुन्हा तू पेटवावे ॥ ४ ॥

रे तूला बाहूत माझ्या, रुपगंधा जाग यावी
मी तूला जागे करावे, तू मला बिलगून जावे ॥ ५ ॥