त

तू जपून टाक पाऊल जरा, जीवनातल्या मुशाफिरा ॥ ध्रु ॥

हवे तुला ते नच तुजपाशी, मिळे न ते का व्यर्थ धुंडिशी
गांठ अखेरिस यमाबरोबर, भुलू नको हा मंत्र जरा ॥ १ ॥

पापपुण्य जे करशिल जगती, चित्रगुप्त मागेल पावती
पापाइतुके माप ओतुनी, जे केले ते तसे भरा ॥ २ ॥

जीवन सुखदु:खाची जाळी, त्यात लटकले मानव कोळी
एकाने दुसर्‍यास गिळावे, हाच जगाचा न्याय खरा ॥ ३ ॥

अथांग सागर अवती भवती, सौख्य शोक दों तीरावरती
तुला हवे ते जया दिशेने, उचल टाक पाऊल जरा ॥ ४ ॥

चौर्‍यांचीच्या पडल्या गाठी, बालक होतिल जरठ शेवटी
तारुण्याच्या उन्मादाने, विसरतोस का तुझी जरा ॥ ५ ॥

हवास तोवर तुला जवळतिल, गरज संपता दूर लोटतिल
ओळखून ही रीत जगाची, रहा जवळ लांबून जरा ॥ ६ ॥

दानव जगती मानव झाला, देवाचाही दगड बनवला
कॊण कोठला तू तर पामर, चुकुन तुझा करतील चुरा ॥ ७ ॥

निरोप जेव्हा येइल वरचा, तेव्हा होशिल सर्वाघरचा
तोवर तू या रिपू जगाचा, चुकवुनि मुख दे तोंड जरा ॥ ८ ॥

मृगजळॆ सगळे तुझिया पुढती, तहानला तू तयामागुती
पाण्यातच तू पाण्यावाचुन, व्याकुळ रे होशिल पुरा ॥ ९ ॥

ते माझे घर, ते माझे घर
जगावेगळे असेल सुंदर ॥ ध्रु ॥

नक्षिदार अति दार तयाचे
शिल्प त्यावर बुद्धकलेचे
चक्रे, वेली, मूर्ति मनोहर ॥ १ ॥

अंगणि कमलाकृति कारंजे
वरी अप्सरा एक विराजे
झरतिल धारा ओलेतीवर ॥ २ ॥

अकार मोठा, तरिही बैठा
आंतुन वेरुळ आणि अजंठा
वरी लालसर असेल छप्पर ॥ ३ ॥

पागोड्यांची शिखरे वळती
तशी छप्परे छपरावरती
कॄष्णकमळिच्या वेली त्यांवर ॥ ४ ॥

ते दूध तुझ्या त्या घटांतले, का अधिक गोड लागे, न कळे ॥ ध्रु ॥

साईहुनि मउमउ बोटॆ ती, झरूमुरू झरूमुरू धार काढिती
रूणुझुणु कंकण करिती गीती, का गान मानातिल त्यांत मिळे ॥ १ ॥

अंधुक श्यामल वेळ, टेकडी, झरा, शेत, तरू मधें झोपडी,
त्यांची देवी धारहि काढी, का स्वप्नभूमि बिंबुनि मिसळे ॥ २ ॥

त्या दॄश्याचा मोह अनावर, पाय ओढुनी आणी सत्वर,
जादु येथची पसरे मजवर, का दूध गोडही त्याचमूळे ॥ ३ ॥

तिन्हीसांजा सखे मिळाल्या, देई वचन तुला
आजपासुनी जिवे अधिक तू मला हृदयाला ॥ धृ ॥

कनकगोल हा मरीचिमाली जोडी जो सुयशा,
चक्रवाल हे पवित्र, ये जी शांत गंभीर निशा,
त्रिलोकगामी मारूत, तैशा निर्मल दाहि दिशा
साक्षी ऐसे अमर करूनि तव कर करि धरिला ॥ १ ॥

स्वकरे तरूवर फुले उधळिती, प्रीतिअक्षता या
मंत्रपाठ हा झुळझुळु गातो निर्झर या कार्या,
मंगलाष्टके गाति पाखरे मंजुळ या समया
सहस्त्रकर दिनकर हा स्वकरे उधळि गुलालाला ॥ २ ॥

त्या फुलांच्या गंधकोषी, सांग तू आहेस का ?
त्या प्रकाशी तारकांच्या, ओतिसू तू तेज का ?
त्या नभाच्या नीलरंगी, होउनीया गीत का
गात वायूच्या स्वराने, सांग तू आहेस का ?

मानवाच्या अंतरीचा प्राण तू आहेस का ?
वादळाच्या सागराचे घोर ते तू रुप का ?
जीवनी या वर्षणारा, तू कृपेचा मेघ का ?
आसमंती नाचणारी, तू वीजेची रेघ का ?

जीवनी संजीवनी तू माउलीचे दुग्ध का ?
कष्टणाया बांधवांच्या रंगसी नेत्रात का ?
मूर्त तू मानव्य का रे ? बालकाचे हास्य का ?
या इथे अन त्या तिथे रे, सांग तू आहेस का ?

तुझ्या गळां, माझ्या गळां, गुंफ़ू मोत्यांच्या माळा
ताई आणखी कोणाला ? चल रे दादा चहाटळा ॥ १ ॥

तुज कंठी, मज अंगठी, आणखि गोफ कोणाला ?
वेड लागले दादाला, मला कुणाचें, ताईला ॥ २ ॥

तुज पगडी, मग चिरडी, आणखि शेला कोणाला ?
दादा सांगू बाबांला ? सांग तिकडच्या स्वारीला ॥ ३ ॥

खुसू खुसू गालि हसू, वरवर अपुले रुसू रुसू
चल निघ, येथे नको बसू, घर तर माझे तसू तसू ॥ ४ ॥

कशी कशी, आज अशी, गंमत ताईची खाशी
अता कट्टी फू दादाशी, तर मग गट्टी कोणाशी ॥ ५ ॥

तिन्ही लोक आनंदाने भरुन गाउ दे रे
तुझे गीत गाण्यासाठी सूर लावूं दे रे ॥ धृ ॥

शुभ्र तुरे माळून आल्या, निळ्या निळ्या लाटा
रानफुले लेवुन सजल्या, या हिरव्या वाटा
या सुंदर यात्रेसाठी, मला जाउ दे रे ॥ १ ॥

मोर केशराचे झुलती पहाटेस दारी
झर्‍यातुनी दिडदा दिडदा वाजती सतारी
सोहळ्यात सौंदर्याच्या तुला पाहु दे रे ॥ २ ॥

शांत शांत उत्तररात्री मंद मंद तारे
तुझे प्रेम घेउन येती गंधधुंद वारे
चांदण्यात आनंदाच्या मला न्हाउ दे रे ॥ ३ ॥

त्या तरुतळी विसरले गीत,
हृदय रिकामे घेउनि फिरतो, इथे तिथे टेकीत ॥ ध्रु ॥

मुक्या मना मग भार भावना, स्वरातुनी चमकते वेदना
तप्त रणे तुडवीत हिंडतो, ती छाया आठवीत ॥ १ ॥

विशाल तरु तरि फांदी लवली, थंडगार घनगर्द साउली
मनिची अस्फुट स्मिते झळकती, तसे कवडसे तीत ॥ २ ॥

हिरवळ तृप्तिच जशी पसरली, फुले अनामिक त्यात विकसली
निळेभोर अव्याज गगन, वर हसते ढग पिंजीत ॥ ३ ॥

जवळ टेकडित झरा झाकला, कसातरी वाहतो खळखळा
निकट जीवाची पुरति न कळली, जशी संभ्रमित प्रीत ॥ ४ ॥

मदालसा तरूवरी रेलुनी, वाट बघे सखि अधीर लोचनी
पानजाळि सळसळे, वळे ती मथित हृदय कवळीत ॥ ५ ॥

पदर ढळे कचपाश भुरभुरे, नव्या उभारित ऊर थरथरे
अधरी अमृत उतू जाय परि, पदरी हृदय व्यथीत ॥ ६ ॥

उभी उभी ती तरुतळि शिणली, भ्रमणी मम तनु थकली गळली
एक गीत परि, चरण विखुरले, द्विधा हृदय संगीत ॥ ७ ॥

तोच चंद्रमा नभात, तीच चैत्रयामिनी
एकांति मजसमीप, तीच तूहि कामिनी ॥ ध्रु ॥

नीरवता ती तशीच, धुंद तेच चांदणे
जाईचा कुंज तोच, तीच गंधमोहिनी ॥ १ ॥

सारे जरी ते तसेच, धुंदि आज ती कुठे
मीही तोच, तीच तूही, प्रीति आज ती कुठे ॥ २ ॥

त्या पहिल्या प्रीतीच्या, आज लोपल्या खुणा
वाळल्या फुलात व्यर्थ, गंध शोधितो पुन्हा
गीत ये न तॆ जुळून, भंगल्या सुरांतुनी ॥ ३ ॥

तुझ्या कांतिसम रक्तपताका, पूर्वदिशी फडकती
अरुण उगवला प्रभात झाली, ऊठ महागणपति ॥ ध्रु ॥

सूर्याआधी दर्शन घ्यावे, तुझे मूषकध्वजा
शुभद सुमंगल सर्वाआधी तुझी पाद्यपूजा
छेडिनि वीणा जागवते तुज, सरस्वती भगवती ॥ १ ॥

आवडती तुज म्हणुन आणिली रक्तवर्ण कमळे
पाचुमण्यांच्या किरणासम हि हिरवी दुर्वादळे
उभ्या ठाकल्या चवदा विद्या घेउनिया आरती ॥ २ ॥

शूर्पकर्णका, ऊठ गजमुखा, उठी रे मोरेश्वरा
तिन्ही जगांचा तूंच नियंता, विश्वासी आसरा
तूझ्या दर्शना अधीर देवा, हर, ब्रम्हा, श्रीपती ॥ ३ ॥